آینده هدفمندی یارانه‌ها

روزنامه دنیای اقتصاد ، ۳۰ بهمن ۱۳۹۰

نابر اطلاعات مرکز آمار ایران، بیش از 70 میلیون ایرانی یارانه نقدی دریافت می‌کنند. برای اینکه اهمیت این خبر و معنا و اثرات اقتصادی آن را درک کنیم، باید ابتدا یارانه نقدی و معنای اقتصادی آن را بازشناسیم.
در ظاهر، به نظر می‌رسد که در گذشته،‌ یارانه‌هایی به صورت غیرمستقیم و ناکارآ پرداخت می‌شده است و هدف دولت از طرح هدفمندی، تغییر شکل پرداخت یارانه‌ها از حالت پنهان و غیرمستقیم، به پرداخت‌های نقدی و مستقیم است. در واقع، یارانه‌های دولتی از شکل «غیرنقدی» به «نقدی» تغییر یافت و از این جهت، واژه «یارانه نقدی» متولد شد، اما یک تفاوت عمده بین کشور ما و سایر کشورهایی که در آنها انواع یارانه پرداخت می‌شده یا می‌شود، وجود دارد.

ادامه نوشته

یارانه نقدی؛ ضامن بانکی کم‌درآمدها؟

روزنامه دنیای اقتصاد ، ۲۴ بهمن ۱۳۹۰

به تازگی خبری مبنی بر اجازه‌ بانک مرکزی به بانک‌ها برای قبول حساب یارانه‌ نقدی به عنوان وثیقه برای پرداخت وام‌های زیر ۱۰ میلیون تومان منتشر شده است.
در این نوشتار قصد داریم مروری بر معنای این خبر و اثرات آن بر وضعیت اقتصادی خانوارهای ایرانی داشته باشیم:
ابتدا باید ببینیم کارکرد بانک چیست؟ مهم‌ترین کارکرد بانک در اقتصاد، «نقد کردن» دارایی‌های غیرنقد مردم است. شما به عنوان یک فعال اقتصادی برای سرمایه‌گذاری برای ایجاد یا توسعه‌ کسب و کار خود، احتیاج به نقدینگی دارید؛ اما دارایی‌های شما از قبیل ملک و اوراق بهادار غیر نقد هستند.

خدمتی که بانک به شما ارائه می‌دهد این است که در قبال گرو نگه داشتن دارایی‌های غیرنقد شما، به میزان ارزش آنها، نقدینگی در اختیار شما قرار می‌دهد. با توجه به این توضیح، تنها کسانی می‌توانند از تسهیلات بانک برخوردار شوند که وثیقه‌های معتبر در اختیار داشته باشند. جایگزین وثیقه، ضمانت افرادی‌ است که اعتبار آنان، بازپرداخت وام را برای بانک تضمین کند. به همین دلیل است که ضمانت کارمندان و کسبه برای پرداخت وام تا سطح مشخصی پذیرفته می‌شود.

ادامه نوشته

یارانه نقدی و برنامه‌های فقرزدایی

روزنامه دنیای اقتصاد ، ۲ شهریور ۱۳۹۰

منبع: رستاک
چکیده:
احتمالا خانوارهای بسیار محرومی در مناطق دورافتاده کشور یافت می‌شوند که همچنان سواد و امکانات ثبت‌نام در طرح یارانه نقدی را نداشته‌اند و شناسایی و ثبت‌نام از این افراد، باید در اولویت فعالیت‌های سازمان‌هایی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و بنیادهای خیریه مردم‌نهاد قرار گیرد.


همچنین پرداخت منظم یارانه نقدی به همه خانوارها، شرایط را برای تمرکز فعالیت‌های خیریه بر توانمندسازی خانوارهای محروم با هدف خوداتکایی و کسب درآمد پایدار فراهم ساخته است بهره‌گیری از یارانه نقدی به عنوان وثیقه و تضمینی برای بازپرداخت منظم اقساط وام‌های خرد، می‌تواند شرایط مناسبی را برای اجرای طرح‌های خلاقانه‌ای در راستای پرداخت‌ وام‌هایی با هدف توانمندسازی خانوارهای محروم، فراهم سازد.

ادامه نوشته

نمایش بی‌ثباتی سیاست‌ها به چه قیمتی؟

روزنامه دنیای اقتصاد ۱ خرداد ۱۳۹۰

موضوع چگونگی تقسیم درآمدهای حاصل از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، از زمانی که زمزمه‌های اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به گوش می‌رسید، مطرح بوده است و سازمان‌ها، نهادها و اشخاص مختلف، دیدگاه‌های گوناگونی را در این زمینه مطرح کرده‌اند. در نهایت، تصمیم‌گیری نهایی در این باره، ‌در قانون هدفمندسازی یارانه‌ها صورت گرفت و مقرر شد تا عواید حاصل از افزایش قیمت‌‌ها، به صورت ۵۰، ۳۰، و ۲۰ درصد،بین خانوارها، بنگاه‌ها، و دولت تقسیم شود.
با وجود اینکه طی چند ماهی که از اجرای طرح می‌گذرد، هنوز به طور رسمی گزارشی در مورد درآمدها و مخارج این قانون و میزان وفاداری دولت به این بند قانونی منتشر نشده است، شاهد بودیم که مجلس در خلال بررسی بودجه دولت در سال ۹۰، سهم دولت را حذف کرده و سهم خانوارها را تا ۸۰ درصد از کل درآمدهای طرح افزایش داده است. در این یادداشت قصد دارم با مرور اهداف و استدلال‌هایی که پشت سر اختصاص درآمدهای حاصل از هدفمندسازی یارانه‌ها به هر یک از این سه بخش وجود داشته است، به نقد و بررسی این تصمیم بپردازم.

ادامه نوشته

کارآمدترین روش، پرداخت نقدی به خانوارها است

روزنامه دنیای اقتصاد ، ۹ اسفند ۱۳۸۹

دکتر حجت قندی، از اقتصاددانان جوان و موفق ایرانی مقیم آمریکا است. حجت قندی پس از دریافت مدرک کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه امیرکبیر، با توجه به علاقه‌مندی به رشته اقتصاد به تحصیل در این رشته پرداخت و مدرک کارشناسی ارشد اقتصاد از موسسه عالی پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی دریافت نمود.
سپس برای ادامه تحصیل عازم آمریکا شد و دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه ویرجینیاتک به پایان رساند. وی هم‌اکنون به تدریس اقتصاد در دانشگاه «واشنگتن اند لی» (Washington & Lee University) اشتغال دارد. 

حوزه تخصصی دکتر قندی، به پژوهش در زمینه اقتصاد کشورهای خاورمیانه اختصاص دارد. ضمنا وی مسائل اقتصاد ایران را با علاقه پیگیری می‌کند که یکی از نمادهای آن، وبلاگ اقتصادی او با نام‌ «اقتصادانه» است، وبلاگی که می‌کوشد تا با زبان ساده، مسائل مرتبط با اقتصاد ایران را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. 

در این مصاحبه، حجت قندی با تاکید بر لزوم ایجاد حداکثر شفافیت در هزینه درآمدهای حاصل از طرح هدفمندی، معتقد است که در میان 3 روش ممکن برای هزینه این درآمدها (پرداخت نقدی به خانوارها، صنایع و نیز دولت) کم‌ضررترین و در عین حال شفاف‌ترین روش آن است که به صورت یارانه نقدی بین خانوارها توزیع شود. او بر امکان بالقوه حیف و میل و فساد مالی در صورت پرداخت یارانه نقدی به صنایع تاکید کرده و معتقد است که در صورت ورشکستگی صنایع دارای مصرف انرژی بالا، سرمایه مربوط به این صنایع آزاد شده و در سایر قسمت‌های اقتصادی به تولید و ایجاد اشتغال می‌پردازند.

متن کامل این مصاحبه در ادامه آمده است؛ به این امید که اظهارنظر کارشناسان مختلف اقتصادی در مورد جزئیات اجرایی طرح هدفمندی، بتواند شرایط را برای کاهش آثار منفی این طرح به حداقل ممکن فراهم سازد.


ادامه نوشته

«آزادسازی» قیمت‌ها، در برابر «افزایش» قیمت‌ها

روزنامه دنیای اقتصاد ، ۱۸ بهمن ۱۳۸۹

با گذشت یک ماه از آغاز طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، می‌توان گفت که این طرح شروع خوبی داشته است و به اهداف مورد نظر در مرحله نخست، دست یافته‌ایم، اما باید توجه داشت که هنوز در ابتدای راه هستیم و از این پس، توجه سیاست‌گذاران باید بر اهداف مورد نظر در مراحل بعدی متمرکز شود.
در این راستا، در این نوشتار به تبیین موضوع «آزادسازی» قیمت‌ها که به عنوان یک هدف اساسی، باید در مراحل بعدی اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها مورد توجه قرار گیرد، می‌پردازم.


تفاوت «آزادسازی» با «افزایش» قیمت‌ها
باید توجه داشته باشیم آن چیزی که تا به حال و در مرحله نخست طرح اجرا شده است، «افزایش» قیمت برخی از کالاها بوده است و نه «آزادسازی» قیمت آنها. بین این دو سیاست، تفاوت ماهوی و عمیقی وجود دارد و آن چیزی که در سیاست‌گذاری قیمتی کالاهای یارانه‌ای و حامل‌های انرژی، باید به عنوان هدف اصلی، مورد توجه باشد، «آزادسازی» قیمت‌ها است. آزادسازی قیمت یک کالا، به معنای واگذاری اختیار تعیین قیمت آن به بازار و عدم مداخله دولت در مکانیزم قیمت‌گذاری است. در زیر، به سه دلیل در مورد اهمیت آزاد‌سازی قیمت‌ها، اشاره می‌کنم:

ادامه نوشته